Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc bảo vệ thương hiệu không chỉ là câu chuyện trong nước mà còn là vấn đề mang tính quốc tế. Một trong những bài học đắt giá cho doanh nghiệp Việt Nam chính là vụ tranh chấp thương hiệu của Vinamit tại Trung Quốc, khiến công ty này suýt mất quyền sử dụng chính thương hiệu của mình tại thị trường xuất khẩu quan trọng này.
Vinamit và cuộc chiến bảo vệ thương hiệu tại Trung Quốc
Vinamit – thương hiệu hàng đầu trong lĩnh vực trái cây sấy khô của Việt Nam – từng đối mặt với một thách thức lớn khi phát hiện tên thương hiệu “Vinamit” đã bị một công ty Trung Quốc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tại nước này. Điều đó có nghĩa là Vinamit không thể sử dụng chính cái tên của mình trên bao bì sản phẩm khi xuất khẩu sang Trung Quốc.
Theo quy định tại Trung Quốc, nguyên tắc “nộp đơn trước, cấp quyền trước” (first-to-file) được áp dụng, tức là ai đăng ký trước sẽ được cấp quyền sở hữu thương hiệu hợp pháp. Doanh nghiệp Trung Quốc đã lợi dụng kẽ hở này để đăng ký thương hiệu “Vinamit” trước cả khi Vinamit Việt Nam kịp bảo hộ thương hiệu tại thị trường này.
Điều này khiến Vinamit phải đối mặt với nguy cơ mất thị trường xuất khẩu lớn, cũng như mất nhiều thời gian, công sức và chi phí để tiến hành kiện tụng nhằm giành lại quyền sở hữu thương hiệu của mình. Sau một thời gian đấu tranh pháp lý và thương thảo, Vinamit đã thành công trong việc lấy lại thương hiệu tại Trung Quốc, nhưng đây là bài học đắt giá về tầm quan trọng của việc đăng ký bảo hộ thương hiệu quốc tế.
Bài học rút ra cho doanh nghiệp Việt Nam
Câu chuyện của Vinamit không phải là trường hợp duy nhất, mà đã có rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam gặp tình trạng tương tự. Để tránh những rủi ro pháp lý và mất quyền sở hữu thương hiệu, các doanh nghiệp cần lưu ý những điều sau:
- Đăng ký thương hiệu tại các thị trường trọng điểm sớm nhất có thể
- Doanh nghiệp không nên chỉ đăng ký bảo hộ trong nước mà cần chủ động đăng ký tại các thị trường xuất khẩu tiềm năng, đặc biệt là các thị trường có rủi ro cao về tranh chấp thương hiệu như Trung Quốc, Mỹ, EU…
- Tìm hiểu kỹ về luật sở hữu trí tuệ của từng quốc gia
- Mỗi quốc gia có hệ thống pháp luật khác nhau. Ví dụ, Trung Quốc áp dụng nguyên tắc “nộp đơn trước, cấp quyền trước”, nên doanh nghiệp chậm chân có thể mất thương hiệu vào tay đối thủ.
- Cần có chuyên gia tư vấn hoặc hợp tác với các đơn vị luật quốc tế để đảm bảo thương hiệu được bảo vệ đúng cách.
- Theo dõi và giám sát thương hiệu trên thị trường
- Doanh nghiệp cần chủ động theo dõi các đăng ký thương hiệu tại thị trường mục tiêu để kịp thời phát hiện trường hợp bị đăng ký “chui”.
- Có thể sử dụng các công cụ theo dõi nhãn hiệu hoặc hợp tác với các công ty luật chuyên về sở hữu trí tuệ để giám sát liên tục.
- Có chiến lược pháp lý sẵn sàng
- Nếu phát hiện bị xâm phạm thương hiệu, cần có hành động pháp lý ngay lập tức để phản đối, tránh mất thời gian kiện tụng kéo dài.
- Có thể thương lượng với bên đăng ký trước hoặc sử dụng các biện pháp pháp lý phù hợp để giành lại thương hiệu.
- Xây dựng thương hiệu mạnh để giảm thiểu rủi ro
- Một thương hiệu có tiếng vang lớn sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng bảo vệ quyền lợi hơn khi xảy ra tranh chấp.
- Đầu tư vào việc xây dựng uy tín, chất lượng sản phẩm để tạo niềm tin vững chắc với người tiêu dùng và đối tác quốc tế.
Vụ tranh chấp thương hiệu của Vinamit tại Trung Quốc là hồi chuông cảnh tỉnh cho các doanh nghiệp Việt Nam khi bước ra thị trường quốc tế. Việc bảo hộ thương hiệu không chỉ là một thủ tục pháp lý mà là lá chắn quan trọng bảo vệ tài sản vô hình của doanh nghiệp. Chủ động đăng ký thương hiệu tại các thị trường tiềm năng, nắm rõ luật sở hữu trí tuệ và có chiến lược bảo vệ thương hiệu chặt chẽ sẽ giúp doanh nghiệp tránh được những rủi ro đáng tiếc và đảm bảo sự phát triển bền vững trên thương trường quốc tế.
